Τι είναι η επιλεκτική αλαλία;

Ο Γερμανός Kussmaul ήταν ο πρώτος που περιέγραψε τη διαταραχή. Αναφέρθηκε σε τρεις περιπτώσεις ανθρώπων οι οποίοι μιλούσαν μόνο σε συγκεκριμένες περιπτώσεις και σε συγκεκριμένο περιβάλλον κάτι το οποίο χαρακτήρισε ως εθελοντική αφασία (aphasia voluntaria). Ο όρος επιλεκτική αλαλία χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Ελβετό παιδοψυχίατρο Moritz Tramer το 1934 γιατί θεώρησε ότι τα παιδιά επέλεγαν συνειδητά πότε θα μιλούσαν και πότε όχι. Σύμφωνα με το DSM-5 του American Psychiatry Association (2013), η επιλεκτική αλαλία ορίζεται ως «μια παιδική διαταραχή η οποία χαρακτηρίζεται από την αποτυχία του παιδιού να μιλήσει σε κάποιες κοινωνικές περιστάσεις.»

 Η επιλεκτική αλαλία είναι μια αγχώδης διαταραχή η οποία συναντάται πιο συχνή μεταξύ 3-5 χρονών. Οφείλεται στο άγχος που νιώθει το παιδί, με αποτέλεσμα να μη μπορεί να μιλήσει και να εκφράσει αυτά που θέλει με κάποιους ανθρώπους και σε συγκεκριμένα περιβάλλοντα, ενώ έχει φυσιολογικό επίπεδο κατανόησης και εκφραστική ικανότητα.

     Ένα παιδί με επιλεκτική αλαλία μπορεί να μιλάει κανονικά στο σπίτι, ή όταν μένει μόνο του με τους γονείς του, αλλά δε μιλάει ή μιλάει ψιθυριστά σε κάποιο άλλο κοινωνικό περιβάλλον, για παράδειγμα στο σχολείο, σε δημόσιους χώρους ή σε οικογενειακές συγκεντρώσεις. Κάποια παιδιά μπορεί να στέκονται ακίνητα και φοβισμένα καθώς αντιμετωπίζουν διάφορες κοινωνικές προκλήσεις. Μπορεί να παγώνουν, να είναι ανέκφραστα και να δίνουν την εντύπωση πως αδιαφορούν για το κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο βρίσκονται. Κάποια παιδιά έχουν ελάχιστη ή και καθόλου βλεμματική επαφή με το άτομο που τους απευθύνεται. Παιδιά με λιγότερο έντονη παθολογία έχουν την ικανότητα να επικοινωνούν με ένα ή με ελάχιστα παιδιά, όμως αδυνατούν να μιλήσουν και να επικοινωνήσουν με τους δασκάλους τους ή με τους περισσότερους από τους συνομηλίκους τους. Πολλές φορές οι γονείς και οι δάσκαλοι θεωρούν ότι το παιδί το κάνει σκόπιμα και αρνείται να μιλήσει. Η συγκεκριμένη διαταραχή μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την κοινωνική απομόνωση, καθώς το παιδί δεν επικοινωνεί με συνομήλικούς του και η κοινωνική αλληλεπίδρασή του είναι περιορισμένη.

  Τα παιδιά με επιλεκτική αλαλία στην πλειονότητα τους δεν εμφανίζουν πρόβλημα στο λόγο και στην παραγωγή ομιλίας. Ωστόσο ένα ποσοστό 20-30% μπορεί να παρουσιάσει δυσκολίες είτε στην αντίληψη, είτε στην έκφραση του λόγου, ενώ μπορεί να παρουσιάσουν μαθησιακές δυσκολίες ή αναπτυξιακές διαταραχές.

  Η επιστημονική κοινότητα δεν έχει εξακριβώσει πλήρως τα αίτια που προκαλούν την επιλεκτική αλαλία.  Εμφανίζεται 1 στα 140 παιδιά και είναι πιο συχνή στα κορίτσια από ό,τι στα αγόρια. Κάποιοι επιστήμονες πιστεύουν πως  η κατάσταση αυτή είναι κληρονομική, καθώς τουλάχιστον ένας γονέας που έχει παιδί με επιλεκτική αλαλία αναφέρει ότι όταν ήταν παιδί είχε και αυτός προβλήματα με το άγχος.

 Πως μπορούμε να βοηθήσουμε ένα παιδί με εκλεκτική αλαλία.

•  Ένα παιδί με εκλεκτική αλαλία δεν το πιέζουμε να μιλήσει.
•  Δίνουμε δραστηριότητες στο παιδί που δεν χρειάζονται τη χρήση ομιλίας. Μπορούμε να του δώσουμε να ζωγραφίσει κάτι ή να γράψει.
• Το ενθαρρύνουμε στην ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων και τη συναναστροφή με συνομηλίκους του.
• Δεν μιλάμε εκ μέρους του παιδιού, εκτός και αν το επιτρέψει το ίδιο το παιδί.
• Προσπαθούμε να ενισχύσουμε την αυτοπεποίθησή του και να μειώσουμε το άγχος του.
• Μέσα από το παιχνίδι μπορούμε να το κάνουμε να μας εμπιστευτεί. Για παράδειγμα μπορούμε να του κατονομάζουμε λανθασμένα κάποια αντικείμενα και έτσι δίνεται στο παιδί η δυνατότητα να μας διορθώσει. Κάτι που αρέσει να κάνουν τα παιδιά.
• Μπορούμε να ξεκινήσουμε την επικοινωνία με το παιδί κλιμακωτά. Αρχικά ζητάμε από το παιδί να επικοινωνήσει με νεύματα. Στη συνέχεια του ζητάμε να δείξει ένα αντικείμενο χωρίς να το κατονομάζει. Έπειτα του ζητάμε να το ψιθυρίσει και σταδιακά να το λέει πιο δυνατά.

  ©  Ράλλη Μαρία -   Λογοθεραπεύτρια

Βιβλιογραφία

   International Classification of Diseases - 10 (ICD-10). Πα- γκόσμιος Οργανισμός Υγείας. Ταξινόμηση Ψυχικών Διαταραχών και Διαταραχών της Συμπεριφοράς, Κλι- νικές περιγραφές και οδηγίες για τη διάγνωση. ΕΚΔΟ- ΣΕΙΣ ΒΗΤΑ; 2011.

  Krysanski V L. A Brief Review of Selective Mutism Literature. Journal of Psychology 2003; 137(1).

  Jainer AK, Quasim M, Davis M. Elective mutism: A case study. International Journal of Psychiatry in Clinical Practice 2002; 6.

  Cunningham CH, McHolm A, Boyle MH, Patel S. Social phobia, anxiety, oppositional behavior, social skills, and self-concept in children with specific selective mutism, generalized selective mutism, and community controls. European Child & Adolescent Psychiatry 2006; 15(5).

 Gray RM, Jordan CM, Ziegler RS, Livingston RB. Two sets of twins with selective mutism: neuropsychological findings. Child Neuropsychology 2002; 

Εικόνα:https://mydonate.bt.com/teams/smaware